Ses Dalgaları İle Taş Kırma Nedir, Nasıl Yapılır ve Sonrası
Ses dalgaları ile böbrek taşı kırma uygulamasında hastanın hareket etmeden durması gerekmektedir. Tedavi sonrasında taşlar idrar yolu ile dışarı atılmaktadır.
İçindekiler
ESWL özellikleri
Ses dalgaları yardımı taş kırma yönteminin tıp dilindeki diğer adı ESWL’dir. Bu yöntem böbrek taşı kırma konusunda kullanılmaya başladıktan sonra açık böbrek ameliyatı sık şekilde tercih edilmemeye başlanmıştır. Ses dalgalarıyla taş kırma 1982 yılında Chaussy ve arkadaş grubu tarafından böbrek taşı sorunu olan kişiler üstünde uygulanmıştır. Bundan sonra dünya çağında bu olay inanılmaz bir olay olarak nitelendirilmiştir.
Ses dalgası ile taş kırma zaman içinde hızı bir şekilde yayılmıştır. Son dönemlerde ülkemizde de ses dalgasıyla taş kıran cihazların üretimi yapılmaya başlanmıştır
ESWL uygulaması ile taş kırma tedavisinin de genel olarak başarı oranı % 80 civarındadır. Bu oran tamamen taşların yerine ve büyüklüğüne göre değişkenlik göstermektedir. Özellikle kalsiyum yapılarına sahip olan böbrek taşları kırılmaya konusunda dirençli bir yapıya sahip olduğundan dolayı zor kırılır ve oldukça sert bir yapıya sahiptir. Özellikle sistin yapısına sahip olan böbrek taşları sert olduğundan dolayı bu yöntem ile kırılmaya elverişli taşlar değildir. ESWL uygulaması ile kırılamayan taşlar ya da kırılarak üreter yolların tıkanmasına sebep olan taşlar üreteroskopi ismi verilen ameliyat yöntemi ile alınır.
Bu ameliyat kapalı böbrek ameliyatının bir çeşididir. Ayrıca bu ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır.
Ses dalgaları ile böbrek taşı kırma
ESWL uygulamasında taş kırma tedavisi seanslar halinde yapılmaktadır. Seanslar tamamen hastaların durumlarına göre 60 dakikaya kadar çıkabilir, genelde 15-20 dakika sürmektedir, acısız bir uygulamasıdır. Ayrıca taşın bulunduğu bölge, taşın büyüklüğü, böbreğin ne durumda olduğu seans sayısını etkiler. Ses dalgası ile taş kırma yapılıp yapılmamasına tamamen doktor karar verir. Yapılacak olan uygulama öncesinde doktorlar gerekli olan tetkiklerin hepsini yapmalıdır. Tedaviye başlamadan önce hastaların hafif düzeydeki yiyecek ve içeceklerden tüketilmesi söylenmektedir.
Tedavi öncesinde hastaların gaz ile alakalı sorunlarının olmadığına dikkat etmek gerekir. Gaz ile alakalı problemleri olan kişilerin 1 gün önceden gaz giderme konusunda etkili olan ilaçları kullanması gerekir. Ses dalgaları ile böbrek taşı kırma işlemlerinin tamamı ağrısızdır. Ağrı oluşan kişilerde ağrı kesici ilaçların kullanımı tedavi esnasında bile yapılabilir.
Sonrasında doktorlar tarafından mutlaka ağrı kesici özelliği olan ilaçlar verilmektedir. Ayrıca iltihaplanmaların önüne geçmek adına antibiyotik tedavisine de başlanabilir. Tedavi esnasında hareket etmeden sakin bir şekilde durmak önemlidir. Yapılacak olan tedavide kırılan taşların idrar yolu ile dışarı atılması gerekir.
Tedavisi Sonrası
Ses dalgaları ile böbrek taşı kırma tedavisinden sonra hastaların ilk kez idrar çıkmasında kırmızı bir renge rastlanabilir. İdrar renginin düzene girmesi için mutlaka düzenli şekilde su içilmesi gerekmektedir. İdrar yolu ile taş atılmasının yanı sıra toz, kum veya daha küçük olan taş parçaları da idrar yolu ile dışarı atılacaktır. Böbrek taşı dökülmesi ağrısız bir şekilde devam etse de bazı hastalarda şiddetli ağrılar oluşabilmektedir. Bunun yanı sıra mide bulantıları ve kusma da oluşabilir.
Bu belirtiler kum dökmeye işaret eder. Oluşan ağrılar doktor tarafından verilmiş olan ağrı kesicilerin düzenli şekilde kullanılması ile ortadan kalkar. Ağrıdan ve mide bulantısından kaynaklı olarak nadir de serum takmak gerekebilir. Tabii ki bu her hasta da oluşmaz. Bazı hastalarda ise böbrek taşları enfeksiyonlu olabilir ya da hastaların yüksek düzeyde ateşleri çıkabilir. enfeksiyon için doktorlar antibiyotik kullanımı önermektedir ve ilacın düzenli kullanılması şarttır. Ateş ise yine düzenli bir şekilde kontrol edilmelidir.
38 derece üzerinde ateşi bulunan hastaların mutlaka doktora başvurması gerekir. Çünkü ateş iltihaplanma ile alakalı olan sıkıntı durumlara işaret ediyor olabilir. Ateş in ve diğer sorunların kontrol altına alınması gerekir.
Kontrol ve Böbrek Taşının Önüne Geçmek
ESWL yöntemi sonrasında doktorların söyledikleri dönemlerde mutlaka aksatmadan kontrole gitmek gerekmektedir. Çünkü idrar yollarını tıkanmasına sebep olan taşlar kalabilir ve bu taşlar ciddi sorunlara yol açabilir. Taşların ses dalgaları ile kırılmasından sonra düzenli şekilde içilecek olan maden suları ile düşürme işlemleri yapılabilir. Maden suları böbreklerde idrar yapma oranını arttır, mineral dengesini düzenler, idrar ile böbreklerin yollarının yıkanmasına olanak sağlar.
Böbrek taşları tedavi edilse bile bazı hastalarda tekrardan oluşum sağlar. Böbrek taşının oluşmasını engellemek ve en aza indirgemek için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunur. Bu noktalara dikkat edildiği sürece hastalarda taş oluşumu en aza kadar indirgenmiş olacaktır. Böbrek taşı için doktorların verdiği ilaçlar ve tavsiyeler dışında kişilerin alması gereken önlemlerde bulunur. Bu önlemlerin içinde;
- Hareket etmek
- Düzenli olarak sıvı alımı yapmak
- Beslenme konusunda dikkatli olmak yer alır.
Ayrıca böbrek taşı kilolu olan kişilerde daha sık rastlanan bir olaydır. Kilo kontrolü sağlamak da bu açıdan önemlidir. Aşırı düzeyde alkol, sigara, gazlı içecekler, şekerli yiyecekler tüketmekte böbrek taşı oluşumlarını destekler. Böbrek taşlarının önüne geçmek için kişilerin düzenli bir şekilde günlük olarak 2,5 litre su tüketmesi gerekir. Böbrek taşları için su tüketilmesi oldukça önemli olan bir detaydır.