Sistit Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları

Mesane ve böbreklerde kalıcı hasara sebep olabilen sistit hastalığının bazı belirtilerinin görülmesinden sonra hızlı bir şekilde tedavi süreci başlatılmalıdır.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

Sistit, mesanenin yani idrar kesesinin iltihaplanması olayına denir. İhmal edildiği takdirde kronikleşebilir ve üriner sistemde yani mesane ve böbreklerde kalıcı hasara sebep olabilen sistit; dizüri (idrar yaparken yanma, sızı, ağrı), pollaküri (sık idrara çıkma) ve az idrar yapma, acil idrar yapma hissi, tam boşalamama hissi gibi belirtiler ile kendini göstermektedir.

Bakteriyel bir hastalık olduğu için tedavide antibiyotikler kullanılmaktadır. Bakteriyel sistitler çoğunlukla 20 ile 40 yaşları arasındaki genç bayanlarda daha çok görülür. Peki, sistit hastalığı nasıl anlaşılır ve farklı bir yan etki yaparmı gibi sorulara da yazının devamında yanıt alabilirsiniz.

Her 5 bayandan biri yaşamının herhangi bir döneminde en az bir kez sistit geçirmektedir. Bayanlarda sistitin daha fazla görülmesinin en önemli sebebi üretranın daha kısa olmasından dolayıdır. Sistitin en sık görülen etkeni, vakalarının yüzde 85’inden sorumlu olan Koli basilidir. Normalde bu bakteriler kalın bağırsakta bol miktarda bulunmaktadırlar. Bazı risk faktörlerinin varlığında bu bakteriler mesaneye ulaşıp, sistite sebep olurlar.

En çok görülen belirtileri mide bulantısı, ateş ve mide ağrısıdır. Bunuın yanı sıra bebeklerde de yüksek ateşe neden olabilir.

Tedavi Yöntemleri

Sistitin, dizüri (idrar yaparken yanma, sızı, ağrı) pollaküri (sık idrara çıkma) ve az idrar yapma, acil idrar yapma hissi, tam boşalamama hissi, kötü kokulu veya bulanık idrar, disparoni (cinsel ilişki sırasında ağrı duyulması), kasıklarda ve göbek altında ağrı olması, hematüri yani idrarda kan olması gibi belirtileri vardır. Sistite sebep olan risk faktörleri ise şunlardır:

Kötü genital temizlik, idrar akımının engellendiği durumlar (üriner sistemde taş, tümör veya sonda gibi yabancı cisim bulunması) nörolojik olarak mesanenin boşalamaması, şeker hastalığı, hamilelik, yaşlılık, düzensiz cinsel ilişki (sistit yeni evlilerde daha sık görülür ki, buna da balayı sistiti denir.), menopoz dönemi, rrkeklerde prostat ve üretra hastalıkları. Sistit hastalığının tanısında en mühim bulgu anamnezdir. Hastaların çoğunda yukarıda bahsettiğimiz şikâyetlerden pek çoğu vardır.

Bu şikâyetler ile gelen bir hastaya ilk yapılacak tetkik, idrarın mikroskobik incelenmesi tetkikidir. Sistitli bir insanın idrarında alyuvarlar, akyuvarlar ve bakteriler görülmelidir. Enfeksiyona sebep olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistite neden olan birincil bir hastalık düşünülüyor ise hastaya üriner ultrason, İVP (ilaçlı böbrek filmi) ve sistiskopi (ışıklı bir aletle mesaneye bakma işlemi) de yapılabilmektedir. Sistit ve altta yatan sebep tedavi edilmez ise, kronikleşebilir ve bu durum hastayı zayıf ve bitkin bırakabilir.

Sistit, bakteriyel bir hastalık olduğu için tedavide antibiyotikler kullanılmalıdır. Kültür sonuçları çıkana dek tedaviye gram negatif basillere etkili ilaçlar ile başlanmalıdır. Daha sonra tedavi kültüre göre düzenlenmelidir. Peki sistitten korunmak için neler yapılmalıdır? Günlük su tüketimi en az 2 litre olmalıdır. Su bakterilerin mesaneye tutunmasını engeller ve dışarı atılmasını sağlamaktadır. Kahve, koyu çay, alkol gibi içecekler ve acılı baharatlı yiyecekler en az seviyeye indirilmelidir. Çünkü bunların mesane üzerine uyarıcı etkileri vardır.

Mümkün olabildiği kadar sık sık idrara çıkılmalıdır. İdrarı tutmak mesanedeki bakterilerin mesane duvarına yapışmasını ve iltihap oluşmasını kolaylaştırır. Tuvaletten sonraki temizlik oldukça doğru olmalıdır. Temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır. Böylelikle bakteriler idrar kanalına doğru taşınmamış olur. Yalnızca kağıt ile silinmek yeterli değildir. Anal bölge mutlaka bol su ile yıkanmalıdır. Fakat aşırı hijyen takıntısı normal vajinal florayı bozabileceğinden dolayı da dikkatli olunmalıdır. Vajinal deodorant, parfümlü sabun, pudra kullanımı idrar kanalını tahriş edebileceği için bu tür ürünler kullanılmamalıdır. Özellikle de bayanların iç çamaşır tercihi doğru yapılmalıdır. Sıkı, dar pantolonlar ve naylonlu iç çamaşırları giyilmemelidir. Bahsedilen bu giysiler genital bölgenin nemlilik oranını arttırıp, bakterilerin üremesini kolaylaştırmaktadır. Pamuklu iç çamaşırlar tercih edilip, bunlar her gün değiştirilmelidir.

Cinsel ilişkiden sonraki erken dönemde idrara çıkılmalıdır. Bu durum bakterilerin yayılmasını önler. Menopoz sonrası dönemde de östrojen kremler kullanılmalıdır. Özellikle yaz aylarında havuz sistitine dikkat etmek gerekmektedir. Kalabalık ve kirli havuzlara girmekten her zaman kaçınılmalıdır. Latin dillerinde sist (cyst) idrar kesesi yani mesane, sistit (cystitis) ise idrar kesesi iltihabı (enfeksiyonu) anlamına gelir. Halk arasında yanlış bir şekilde sistik olarak da geçebilmektedir.

Sistit; mikrobik bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkabileceği gibi kimyasal bir irritan (tahriş) ya da travmatik bir zedelenme neticesinde de oluşabilmektedir. Bakteriyel bir enfeksiyon sonucu oluşmayan sistit türüne “amikrobik sistit” adı verilir.

Sistit Çeşitleri Nelerdir?

Sistit türlerinden birisi de balayı sistitidir. Balayı sistiti özellikle yeni evlenen ya da ilk kez cinsel ilişki deneyimi yaşayan kadınlarda ilk ilişkiden birkaç gün sonra idrar yaparken ağrı ve yanma, sık idrara çıkma (poliüri) ve kasık ağrısı şikayetleri ile kendisini gösteren bir sistit halidir. Balayı sistiti, ilk seksüel ilişki sonrası vajinal duvarın üst kısmından geçen idrar kanalının mekanik etkisi ile beraber irritasyonu neticesinde ödem (şişlik) gelişmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Oluşan bu ödem idrar akımını yavaşlatıp, enfeksiyon gelişimini de kolaylaştırmaktadır. Bu durum daha sık olarak balayı dönemlerine denk geldiğinden dolayı bu sistite balayı sistiti adı verilmiştir.

Şek. 1. Akut sistit, vasküler enjeksiyonu. Şek. 2 ve 3. hemorajik sistit. Şek. 4 ve 5. Kronik sistit. Şek. 6. Foliküler sistit. Şek. 7. Fibrinöz sistit. Şek. 8. Kistik Sistit. Şek. 9. kaplı sistit. Şek. 10. Büllöz sistit. Şek. 11. İnterstisyel sistit. Şek. 12. Polipoid sistit.

Bir hastaya sistit tanısını koymak basit gibi görünmek ile beraber bazı durumlarda hastalar yanlış tanı alabilmektedirler. En sık olarak da mesane tümörleri, mesane taşları, vajinal enfeksiyonlar, rahim ağzı yani serkiks enfeksiyonları ve yaraları, rahim enfeksiyonları sistit ile karışabilmektedir. Bu sebepten ötürü kesin tanı koyabilmek adına bu durumların da araştırılması gerekir.

Hemorajik sistit yani kanamalı sistit nedir?

Kanamalı sistit olarak da adlandırılan hemorajik sistit, mesane yani idrar torbası içerisinde birikip, kolonizasyon yapan bakterilerin mesane duvarına penetrasyonu ile kan damarlarında kanama yapması neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bu durum kliniğe kişinin idrar yaparken kanama şikayetinin olması ile yansımaktadır.


Makale beğendiniz mi? 1 Yıldız2 Yıldız3 Yıldız4 Yıldız5 Yıldız (Sizin oyunuz ilk olsun)
Loading...
Konu ile ilgili yorumlarınız